COVID-19 blog: Regel een vervanger als bestuurder van de rechtspersoon

02 april 2020

Het coronavirus heeft voor ondernemers grote gevolgen. Naast de door het kabinet genomen maatregelen, zoals eventuele werktijdverkorting en uitstel van belastingafdrachten, spelen belangrijke vennootschapsrechtelijke zaken. In deze blog gaan we in op de mogelijkheid om een waarnemer in te stellen voor u als bestuurder indien u hier zelf (tijdelijk) niet toe in staat bent.

Met name indien een vennootschap slechts één bestuurder heeft, zal in de praktijk behoefte zijn aan een regeling als de bestuurder wegvalt door overlijden of in geval van langdurige ziekte.

Belet en ontstentenis

Volgens art. 2:244 lid 4 Burgerlijk Wetboek (BW) moeten de statuten van een B.V. voorschriften bevatten over de wijze waarop in het bestuur van de vennootschap wordt voorzien in geval van belet of ontstentenis van een of meerdere bestuurders. Ten aanzien van naamloze vennootschappen is een soortgelijke regeling opgenomen in art. 2:134 lid 4 BW. Uit deze verplichte statutaire regeling dient te blijken wie tijdelijk met de bestuurstaak is belast ofwel dient een regeling te bevatten waarin een orgaan wordt aangewezen dat daartoe iemand kan aanwijzen.

  • Belet
    Met belet wordt bedoeld de situatie dat de bestuurder nog wel formeel bestuurder van de rechtspersoon is, maar deze functie tijdelijk niet kan of mag uitoefenen, bijvoorbeeld bij een schorsing of in geval van langdurig ziekte.
  • Ontstentenis
    Er is sprake van ontstentenis als een vacature ontstaat doordat de bestuurder ophoudt bestuurder te zijn, bijvoorbeeld in het geval van ontslag of overlijden.

Het antwoord op de vraag wanneer sprake is van ‘belet’ in de zin van de wet, is niet eenduidig te geven. Mede om deze reden kan in de statuten nader worden uitgewerkt wanneer exact sprake is van ‘belet’. Zo kan dit begrip nader worden toegespitst op de specifieke omstandigheden binnen de vennootschap of het concern.

Voordeel beletregeling t.o.v. een bestuursbenoeming

Indien er sprake is van ‘belet’ dan volgt de benoeming van de plaatsvervanger – en daarmee de bevoegdheid voor de plaatsvervanger om te handelen – uit deze beletregeling.

Dit in tegenstelling tot een bestuursbenoeming, waarbij eerst – met inachtneming van een oproepingstermijn – een algemene vergadering van de vennootschap dient te worden bijeengeroepen.

Als gevolg hiervan is in een dergelijke situatie een periode dat de vennootschap geen bestuurder heeft, waardoor er geen bestuursbesluiten kunnen worden genomen en de vennootschap ten opzichte van derden niet rechtsgeldig kan worden vertegenwoordigd.

Ook mogelijk bij een Stichting Administratiekantoor

Hoewel het volgens de wet ten aanzien van kapitaalvennootschappen (N.V.’s en B.V.’s) verplicht is dat de statuten van deze rechtspersonen een belet- of ontstentenisregeling bevatten, is dit bij andere rechtsvormen niet het geval. Zo geldt deze verplichting niet ten aanzien van bijvoorbeeld stichtingen.

Dit betekent echter niet dat de statuten van een vereniging of stichting geen voorschriften kunnen bevatten over een dergelijke (tijdelijke) vervanging van bestuurders. In de praktijk zal deze behoefte voornamelijk bestaan in geval van een certificering van aandelen in een (top)holding in een Stichting Administratiekantoor.

Door een beletregeling in de statuten van deze stichting op te nemen, regelt u in dat geval wie de uiteindelijke zeggenschap heeft over de gecertificeerde aandelen en daarmee (indirect) de zeggenschap over de onderliggende dochtervennootschappen.

Wet bestuur en toezicht rechtspersonen

Eerder schreven wij op onze website over de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen, die op 28 januari 2020 door de Tweede Kamer is aangenomen (zie onze eerdere blog). Met de inwerkingtreding van deze wet worden diverse regelingen zoals deze op dit moment voor al voor N.V.’s en B.V.’s gelden, ook van toepassing verklaard op andere rechtsvormen zoals verenigingen en stichtingen.

Een van deze regelingen betreft de belet- of ontstentenisregeling, zodat het na de inwerkingtreding van voornoemde wet ook verplicht is om in de statuten van een vereniging of stichting een belet- en ontstentenisregeling op te nemen. Gelet op de huidige omstandigheden is het aan te raden om nu alvast aan deze (toekomstige) verplichting te voldoen en te voorzien van een regeling t.a.v. belet van bestuurders.

Ondernemersvolmacht

Waar een beletregeling een tijdelijke vervanger van u als bestuurder in de onderneming kan regelen, bestaat er ook de mogelijkheid tot het opstellen van een ondernemersvolmacht die mede ziet op de behartiging van de zakelijke belangen als aandeelhouder in een vennootschap. In onze volgende blog zullen wij de mogelijkheden en achtergronden van deze ondernemersvolmacht toelichten.