Nieuwe wetgeving

Zo kopen bedrijven ‘fake reviews of ‘neplikes’ in van gebruikers die het betreffende product of dienst nooit gekocht hebben om hun eigen waren aan te prijzen óf om een negatieve review achter te laten bij de concurrent. Er is nieuwe wetgeving in aantocht die de regels omtrent consumentenbescherming aanscherpt, waaronder een verbod op het (laten) plaatsen van valse consumentenbeoordelingen.

Wetsvoorstel modernisering en betere handhaving consumentenbescherming

In 2019 is de Richtlijn modernisering consumentenbescherming (EU) 2019/2161 (de “Richtlijn”) aangenomen. Deze Richtlijn beoogt een betere handhaving van consumentenregels en modernisering van deze regels in het licht van nieuwe digitale ontwikkelingen. Richtlijnen werken niet rechtstreeks door in nationale wetgeving en moeten worden omgezet (‘geïmplementeerd’) in nationale wetgeving. De Richtlijn moet uiterlijk in mei 2022 in alle EU-lidstaten zijn omgezet.

Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft ter implementatie van de Richtlijn een Wetsvoorstel modernisering en betere handhaving consumentenbescherming gepubliceerd. Het uitganspunt daarbij is: ‘Wat voor consumenten in de fysieke wereld geldt, moet voor hen ook online gelden. Te vaak is informatie bij zowel sociale media, digitale platforms en webwinkels nog onvolledig, onduidelijk of soms zelfs misleidend.’

In een notendop: wat verandert er?

De Richtlijn en, in het verlengde daarvan, het wetsvoorstel hebben een aantal belangrijke wijzigingen tot gevolg om consumenten duidelijker en eerlijker te informeren.

Controle en verbod op het (laten) plaatsen van valse consumentenbeoordelingen

• Het plaatsen van valse consumentenbeoordelingen of nepreviews wordt verboden. Ook het betalen van een ander om zo’n valse beoordeling te plaatsen, wordt illegaal. Daarmee komt er dus ook een einde aan het kopen van ‘neplikes’ op social media. Om deze regels na te kunnen leven, zullen online handelaren consumentenbeoordelingen op echtheid moeten controleren. Met ‘echtheid’ wordt bedoeld dat de consument het product ook daadwerkelijk heeft gekocht.
• Online handelaren moeten op grond van het wetsvoorstel de consument informeren over de wijze waarop zij controleren of de online reviews afkomstig zijn van consumenten die het product of dienst daadwerkelijk hebben gekocht.

Informatieplicht voor platforms

Digitale platforms moeten consumenten laten weten wie verantwoordelijk is (de verkoper of het platform) voor de levering en het afhandelen van retourzendingen zodat de consument weet wie hij moet benaderen bij problemen. Zo heeft de Autoriteit Consument & Markt in 2020 webwinkel Bol.com aangesproken dat het platform consumenten duidelijk moet informeren wie de verkoper is van een product of dienst. Dat was namelijk niet altijd duidelijk bij dit platform.

Inzicht in zoekresultaten

• Het wetsvoorstel heeft gevolgen voor de manier waarop consumenten bepaalde producten te zien krijgen. Er komt een verbod om zoekresultaten weer te geven zonder duidelijk te maken dat het betaalde reclame betreft of dat er is betaald om een hogere plaatsing te krijgen. Ook moet altijd duidelijk zijn hoe de volgorde wordt vastgesteld van het aanbod dat de consument krijgt te zien op het platform.
• Tevens moeten online handelaren de consument informeren wanneer hij een gepersonaliseerd aanbod te zien krijgt, zoals op basis van koopgedrag, recente zoekopdrachten of de woonplaats van de consument.

Conclusie

Voor online platforms, webshops en sociale media is het van belang om te anticiperen op de nieuwe wet. Zij zullen hun bedrijfsvoering moeten inrichten om te controleren of consumenten die reviews achterlaten het product of dienst daadwerkelijk hebben gekocht. Ook moeten zij de wijze waarop zij dit controleren aan de consument kunnen uitleggen. Het kopen van reviews en neplikes is verboden. Daarnaast moeten platforms consumenten adequaat informeren over de verantwoordelijke verkoper. Wanneer een bedrijf in meerdere lidstaten de regels overtreedt, kan dat bedrijf een boete krijgen van minimaal vier procent van de omzet per betrokken land. Genoeg redenen dus voor eigenaren van webshops en platforms om deze ontwikkeling goed in de gaten te houden.