Wijzigingen in de overdrachtsbelasting per 1 januari 2023

In deze blog zetten we alles op een rij. 05 december 2022

Op Prinsjesdag zijn de (belasting)plannen voor 2023 bekend gemaakt. Voor de overdrachtsbelasting gelden per 1 januari 2023 twee belangrijke wijzigingen. De verhoging van het algemene tarief van de overdrachtsbelasting van 8% naar 10,4% en de ‘woningwaardegrens” voor de startersvrijstelling wordt gewijzigd van € 400.000 naar € 440.000. In deze blog gaan wij verder in op deze wijzigingen en hoe u er op kunt anticiperen.

Startersvrijstelling

Wanneer een starter een woning koopt, kan er eenmalig gebruik worden gemaakt van de startersvrijstelling. De voorwaarden voor de startersvrijstelling zijn op dit moment als volgt:

  1. de koper dient tussen de 18 en 35 jaar oud te zijn;
  2. de koper moet de woning langere tijd zelf gaan bewonen (hoofdverblijfcriterium);
  3. de koper heeft niet eerder gebruik gemaakt van deze vrijstelling; en
  4. de woning mag niet meer waard zijn dan € 400.000 (woningwaardegrens).

De woningwaardegrens zal per 1 januari 2023 verhoogd worden naar € 440.000. De woningwaardegrens wordt in beginsel ieder jaar aangepast aan de landelijk gemiddelde WOZ-waarde.

Indien u een woning heeft gekocht met een waarde hoger dan € 400.000 maar lager dan € 440.000 én vindt de overdracht tegen het einde van 2022 plaats, dan kan misschien aan de verkoper voorgesteld worden om de levering bij de notaris uit te stellen tot (begin) 2023. Op het moment van de overdracht bij de notaris dient u nog wel aan de overige voorwaarden voor de vrijstelling te voldoen.

Verlaagde 2% tarief

Voldoet een koper wel aan de eerste voorwaarde, maar niet aan een of meer van de andere voorwaarden, dan kan de koper de startersvrijstelling niet gebruiken. Wel kan deze koper dan een beroep doen op het verlaagde 2%-tarief.

Hoofdverblijfcriterium

Voor zowel de startersvrijstelling als het verlaagde 2% tarief is het van belang dat de koper daadwerkelijk in de woning gaat wonen. De inspecteur van de Belastingdienst beoordeelt achteraf of de koper de woning anders dan tijdelijk als hoofdverblijf is gaan gebruiken. De voorwaarden worden per koper bekeken. Het kan dus zijn dat één van de kopers wel een beroep op de startersvrijstelling kan doen, maar de andere koper slechts op het 2%-tarief een beroep kan doen.

Verhoogde 10,4% tarief

In alle gevallen waarbij de startersvrijstelling of het verlaagde 2% tarief niet van toepassing is, geldt het verhoogde tarief. Vanaf 1 januari 2023 geldt hiervoor het tarief van 10,4%, in plaats van het huidige tarief van 8%. Dit verhoogde tarief geldt zowel voor de verkrijging van een niet-woning (zoals een bedrijfspand of een perceel grond), voor de verkrijging van een vakantiewoning of pied-à-terre, de verkrijging van een woning als beleggingsobject alsook voor de verkrijging van een woning door ouders voor hun kind. De verkrijging van een woning door een niet-natuurlijk persoon (bijvoorbeeld door een B.V. of een stichting) is ook met het verhoogde tarief belast.

Men kan hierop anticiperen door de levering van het vastgoed vóór 1 januari 2023 bij de notaris in te plannen. Op deze wijze kan men het 8% tarief op de overdracht veiligstellen. Indien het niet lukt om de financiering voor het einde van het jaar rond te krijgen, dan kan eventueel een zogenaamde ‘Groninger akte’ een oplossing bieden. Bij een Groninger akte (zijnde een levering onder ontbindende voorwaarde)  wordt afgesproken dat de eigendom van het vastgoed al wel wordt geleverd, maar de koopprijs nog niet wordt betaald. Betaalt koper de koopsom uiteindelijk niet, dan valt de eigendom weer toe aan de verkoper als gevolg van de ontbindende voorwaarde. Doordat de akte van levering (onder ontbindende voorwaarde) vóór 1 januari 2023 wordt getekend, kan dat nog tegen het oude tarief van 8%. Let wel dat er vaak afstemming met derden vereist is (zoals bijvoorbeeld de hypotheekhouder van zowel de verkoper als koper).

Wilt u weten of een ‘Groninger akte’ in uw situatie een uitkomst kan bieden of heeft u andere vragen, neem dan gerust contact op met ons op. Wij denken graag met u mee.