In rekening brengen van no-shows in de zorg: de mogelijkheden

16 januari 2025

Cliënten die zonder (tijdige) afmelding niet komen opdagen op de consultafspraak. Elke zorgaanbieder is er bekend mee. In een tijd waarin de zorgsector kampt met een tekort aan zorgverleners en wachttijden voor cliënten alsmaar oplopen, is het fenomeen van ‘no-show’ een extra belasting op een al overbelast systeem. Daarnaast draaien zorgaanbieders vaak zelf op voor de kosten van no-shows omdat zij deze kosten niet in rekening kunnen brengen bij de zorgverzekeraar.

In dit artikel geven wij u inzichten over hoe u op een juridisch houdbare manier een no-show bij de cliënt in rekening kunt brengen.

Wat is een no-show?

Er kunnen veel legitieme oorzaken zijn waardoor consultafspraken niet worden nagekomen. Dat neemt niet weg dat het onder omstandigheden ook onredelijk kan zijn om de met de no-show gepaard gaande kosten op de zorgaanbieder af te wentelen.

Onder een no-show wordt verstaan een cliënt die niet verschijnt op een zorgafspraak zonder zich (tijdig) af te melden. Naast lange wachttijden zorgen no-shows voor onrust in de spreekuurplanning van zorgaanbieders en leiden tot onnodig hoge kosten. De kosten voor de zorgsector van deze no-shows wordt geschat op 300 miljoen euro per jaar.

‘Wegblijftarief’

Bij een niet-nagekomen afspraak is volgens de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) geen sprake van geleverde zorg, zoals bedoeld in de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg). Dat betekent dat voor een no-show ook geen tarief is vastgesteld door de NZa. Het is dus niet mogelijk om de zorgverzekering na een no-show een rekening te sturen voor de zorg die anders verleend zou zijn.

De zorgaanbieder kan echter vaak wel een ‘wegblijftarief’ hanteren en deze no-show-tijd in rekening brengen bij de betreffende cliënt als die cliënt niet komt opdagen. Op deze manier worden cliënten ook bewust gemaakt van het gevolg van hun wegblijven en gestimuleerd om gemaakte afspraken na te komen of in ieder geval tijdig af te zeggen.

Dit wegblijftarief is eigenlijk een soort boetebeding. Om een dergelijk boetebeding (hierna: ‘now-showbeding’) rechtsgeldig van toepassing te laten zijn, zijn een aantal aandachtspunten van belang:

  • Allereerst moet een no-showbeding voldoende duidelijk en ondubbelzinnig zijn. Dit betekent dat duidelijk moet zijn dat een no-show gesanctioneerd wordt en ook de hoogte van het dergelijke tarief moet duidelijk worden gecommuniceerd. Daarnaast moet duidelijk zijn voor de cliënt wanneer een no-show zich voordoet.
  • Om een no-showbeding afdwingbaar te maken, moet de zorgaanbieder zorgen dat het onderdeel uitmaakt van de overeenkomst tussen de zorgaanbieder en de cliënt. Dit betekent dat de cliënt van tevoren uitdrukkelijk geïnformeerd moet worden over het in rekening brengen van een tarief bij het niet komen opdagen. De zorgaanbieder heeft een informatieplicht: aan de cliënt moet een redelijke mogelijkheid geboden worden om van het no-showbeding kennis te nemen voordat een zorgbehandeling begint. De cliënt moet vóór of tijdens het maken van de afspraak bewust worden gemaakt van de consequenties van het no-show beleid en na het maken van de afspraak een redelijke termijn krijgen om zich af te kunnen melden.
  • Tenslotte mag een no-showbeding niet onredelijk bezwarend zijn. Het wegblijftarief mag bijvoorbeeld niet te hoog zijn en de annuleringstermijn niet te kort. In geval van een onredelijk bezwarend beding in de relatie tussen zorgaanbieder en cliënt gelden strengere regels vanwege de extra bescherming die de cliënt als afhankelijke partij geniet. Wanneer blijkt dat een beding waarin het wegblijftarief is verwerkt onredelijk bezwarend is, dan kan het beding buiten werking worden gesteld. Het is voor de zorgaanbieder daarom van belang dat bij het opstellen van een no-showbeding, goed nagedacht wordt over onder andere de inhoud, de hoogte van het wegblijftarief en het informeren hiervan.

Wij helpen u graag bij het opstellen van no-showbeding dat (juridisch) standhoudt.