De Wet bescherming klokkenluiders is op 18 februari 2023 gedeeltelijk in werking getreden. Melders van misstanden worden hierdoor sneller en beter beschermd. Wat betekent dit voor jouw organisatie?
Een werkgever met minstens 50 werknemers was al verplicht om een interne meldprocedure voor misstanden in te richten, maar onder de nieuwe wet is het begrip ‘werknemers’ verruimd. In formele taal valt hier nu iedereen onder die in een ondergeschiktheidsrelatie tegen een vergoeding arbeid verricht. Dus bijvoorbeeld ook uitzendkrachten, vrijwilligers en stagairs. Dit betekent dat een verplichte, interne meldprocedure eerder en dus voor meer werkgevers geldt. Als bij jou minder dan 50 personen werkzaam zijn, ben je niet wettelijk verplicht om een interne meldprocedure te hebben, tenzij werkzaamheden worden verricht op het gebied van financiële diensten, vervoer of milieu.
De Wet bescherming klokkenluiders stelt strengere eisen aan de interne meldprocedure. De interne meldprocedure moet in elk geval openstaan voor jouw werknemers en uitzendkrachten die bij je werken en voor stagiairs en vrijwilligers, als zij onderschikt zijn en een vergoeding voor hun werk krijgen. Je mag deze procedure ook openstellen voor anderen, zoals zzp’ers, aandeelhouders, degenen die een melder bijstaan (bijvoorbeeld vertrouwenspersonen) en familieleden van de melder. Op grond van de Wet Huis voor klokkenluiders was een interne procedure voor het melden van misstanden al verplicht. Dit betekent dus dat de meeste werkgevers hun regeling alleen moeten aanpassen aan de nieuwe vereisten.
Behalve werknemers worden ook anderen beschermd die werkgerelateerde activiteiten verrichten, zoals stagiairs, zzp’ers, vrijwilligers, (onder)aannemers, leveranciers en sollicitanten.
De verplichting om eerst intern te melden wordt afgeschaft. Direct extern melden mag straks, bijvoorbeeld aan het Huis voor Klokkenluiders of aan een andere bevoegde autoriteit. Bij de externe melding blijft de melder zijn bescherming behouden.
Voor werkgevers bij wie ten minste 250 personen werkzaam zijn, geldt het grootste gedeelte van de nieuwe regels vanaf 18 februari 2023. De werkgevers bij wie tussen de 50 en 249 personen werkzaam zijn, krijgen iets meer tijd om te voldoen aan de nieuwe eisen. Zij moeten vóór 17 december 2023 hun interne meldprocedure erbij pakken om te beoordelen of deze voldoet aan de nieuwe eisen. Let op dat je instemming van de ondernemingsraad nodig hebt en dus op tijd moet voorleggen.
