“Wat een mooi rokje!” reden voor ontslag op staande voet?

09 september 2024

Grensoverschrijdend gedrag is hét arbeidsrechtelijke thema van dit moment. Werkgevers, werknemers en de rechtspraak worstelen in de praktijk regelmatig met het bepalen van de grens.  Deze onduidelijkheid kan leiden tot verwarring, ongemak en zelfs juridische complicaties voor zowel werkgevers als werknemers.

In deze blogserie bespreken wij belangrijke juridische aspecten van grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Daarnaast bieden wij praktische tips voor werkgevers bij de aanpak/preventie ervan. In dit eerste deel staan wij stil bij een recente uitspraak van de rechtbank Limburg: kan een opmerking over kleding reden zijn voor ontslag op staande voet?

Wat is er gebeurd?

Op 25 januari 2024 is de operationeel directeur van het Limburgs automatiseringsbedrijf (hierna: ‘AT’) op non-actief gezet. De directeur zou zich meermaals schuldig hebben gemaakt aan verbaal en/of non-verbaal gedrag met een seksuele connotatie.

AT startte naar aanleiding van klachten een intern onderzoek. Na afronding daarvan wordt de directeur op staande voet ontslagen. De conclusie was namelijk dat de directeur zich schuldig heeft gemaakt aan ‘grensoverschrijdend gedrag’ jegens een ondergeschikte collega.

Verklaring directeur

De directeur stelt dat hij zowel mannelijke als vrouwelijke medewerkers complimenten geeft over hun kleding. Hij zou dat op een cursus geleerd hebben. Ook betoogt hij dat hij met de opmerkingen geen (seksuele) bijbedoelingen heeft. De directeur erkent het volgende te hebben opgemerkt:

  • “Wat zie je er leuk uit vandaag”;
  • “Wat een mooie jurk”;
  • “Wat zit je haar vandaag mooi”;
  • “Wat een leuke trui”;
  • “Wat zegt je vriend ervan”;
  • “Wat heb je vandaag goed je best gedaan”;
  • “Ik houd van vrouwen in een pak”

De directeur ontkent gezegd te hebben “wat een mooi rokje”.

De directeur vindt het ontslag op staande voet niet rechtsgeldig. Hij eist bij de rechter een billijke vergoeding van € 103.608 bruto bovenop de transitievergoeding en de gefixeerde schadevergoeding.

Oordeel kantonrechter

In deze zaak gaat het om de vraag of het verleende ontslag op staande voet rechtsgeldig is. Volgens de kantonrechter is dat níét het geval. Naar het oordeel van de kantonrechter leveren de feiten en omstandigheden, óók als ervan wordt uitgegaan dat de directeur de opmerking “wat een mooi rokje” gemaakt heeft, onvoldoende grond op voor ontslag op staande voet. Weliswaar acht de kantonrechter de gemaakte opmerkingen aan het adres van de ondergeschikte werkneemster zeer ongepast, maar ontslag op staande voet is een te zware sanctie. Hoe ongepast ook, AT had de directeur éérst aan moeten spreken en hem de kans moeten geven om zijn manier van non-verbale en verbale communicatie aan te passen. De directeur wordt dus in het gelijk gesteld. De kantonrechter gaat alleen niet mee in de hoogte van de billijke vergoeding. Deze wordt vastgesteld op een bedrag van € 17.280 bruto, gelijk aan twee maandsalarissen inclusief vakantiegeld. Ook heeft de directeur recht op de transitievergoeding en de gefixeerde schadevergoeding.

Tips voor werkgevers

Bij (vermeend) grensoverschrijdend gedrag zijn de volgende tips van belang:

  • Zorg aan de voorkant voor een duidelijke gedragscode/protocollen. Omschrijf helder wat onder grensoverschrijdend gedrag wordt verstaan en geef concrete voorbeelden. Geef ook aan wat de gevolgen zijn van dergelijk gedrag en welke stappen ondernomen worden bij een klacht. In dit kader kan de Code Sociale Veiligheid van de NVP een nuttige leidraad bieden om een veilige werkomgeving te waarborgen.
  • Zorg ervoor dat alle medewerkers bekend zijn met de gedragscode en protocollen. Dit kan door trainingen, workshops en regelmatige communicatie. Het is belangrijk dat medewerkers weten wat van hen verwacht wordt en welke stappen ondernomen kunnen worden. Maak duidelijk hoe medewerkers meldingen kunnen doen en zorg ervoor dat er laagdrempelige en vertrouwelijke kanalen beschikbaar zijn.
  • Zorg bij klachten over grensoverschrijdend gedrag voor onafhankelijk en zorgvuldig onderzoek: laat klachten zo nodig onderzoeken door een onafhankelijke externe partij. Dit voorkomt twijfels over de objectiviteit en de uitkomsten van het onderzoek.
  • Wees concreet en specifiek in communicatie: bij het vaststellen van grensoverschrijdend gedrag is het cruciaal dat beschuldigingen goed gedocumenteerd en concreet zijn. Zorg ervoor dat alle betrokken verklaringen gedetailleerd en feitelijk onderbouwd zijn.
  • Zorg dat de genomen maatregelen proportioneel zijn: in lijn met de ernst van het gedrag. Dit kan variëren van waarschuwingen tot schorsing of ontslag.
  • Documenteer alle stappen zorgvuldig: houd een nauwkeurige administratie bij van alle relevante communicatie, gesprekken en acties met betrekking tot de klacht en het onderzoek.

Contact

Zoals uit deze uitspraak blijkt, is het cruciaal dat werkgevers zorgvuldig omgaan met meldingen en ervoor zorgen dat de aanpak juridisch houdbaar is. In het volgende deel van deze blogserie gaan wij dieper in op het belang van protocollen en de naleving daarvan. Advies nodig over ontslag op staande voet of (vermeend) grensoverschrijdend gedrag? Neem gerust contact op met een van onze arbeidsrechtspecialisten.