Circulair bouwen: wie is eigenaar?

Aandachtspunten bij afspraken rondom eigendom van onderdelen 22 april 2021

Steeds vaker wordt aandacht besteed aan circulair bouwen. Gebouwen of onderdelen van gebouwen worden hierbij ontmanteld en (her)gebruikt. Denk aan een gevel en een dak, maar ook aan zonnepanelen. Bij circulair bouwen is vaak de wens dat de leverancier / producent eigenaar is (en blijft) van deze onderdelen. Wij zetten de juridische uitwerking voor u uiteen.

Natrekking

Volgens de wet is de eigenaar van de hoofdzaak ook eigenaar van de bestanddelen van de hoofdzaak. De zogenaamde natrekking. Gevelbeplating maakt bijvoorbeeld onderdeel uit van het gebouw waar de gevelbeplating tegenaan is geplaatst. Hierdoor wordt de eigenaar van het gebouw ook eigenaar van de gevelbeplating. Dit lijkt zich niet te verenigen met het idee achter circulair bouwen.

Eigendom behouden

Aangezien bij circulair bouwen producten (her)gebruikt worden, is het vaak de wens dat de verschillende onderdelen van het gebouw eigendom blijven van de producent/leverancier. De onderdelen worden tijdelijk in gebruik afgestaan aan de eindgebruiker van het gebouw. De producent/leverancier blijft verantwoordelijk voor onder meer reparatie en onderhoud. En is dat uiteindelijk ook voor het (her)gebruik. Maar hoe kan geregeld worden dat de producent/leverancier eigenaar blijft?

Goederenrechtelijke afspraken

Om te bewerkstelligen dat de producent eigenaar/leverancier blijft, zijn aanvullende afspraken nodig. Welke alternatieven biedt de wet? Ons huidige recht speelt hier (nog) niet op in. Er moet dus gekeken worden naar de mogelijkheden die de wet op dit moment biedt. Het recht van erfpacht, het recht van opstal en het appartementsrecht kunnen uitkomst bieden. Deze rechten moeten gevestigd worden bij notariële akte. In de akte worden de afspraken tussen de eindgebruiker van het gebouw en de producent/leverancier vastgelegd en wordt afgebakend welke onderdelen aan de eindgebruiker van het gebouw en welke onderdelen aan de producent/leverancier toebehoren.

Circulair bouwen biedt de nodige juridische uitdaging die vraagt om kennis van zaken. Wij kunnen u hiermee van dienst zijn.