Welstandsexces in Hengelo

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling) heeft zich deze week uitgesproken over de vraag of een witgeschilderde woning in Hengelo een welstandsexces oplevert.

Wat was er aan de hand? De eigenaar van een woning in Hengelo schilderde zijn woning wit. De gemeente vond dit ontsierend en legde daarom in februari 2021 een last onder dwangsom op aan de eigenaar, met het verzoek de witte verflaag te verwijderen. Het college baseerde dit besluit op een welstandsadvies van het Gelders Genootschap. De eigenaar vond dit welstandsadvies onvoldoende gemotiveerd en ging tegen de last onder dwangsom in beroep. Daar kreeg hij gelijk, maar vervolgens ging het college in hoger beroep. Gisteren volgde dan eindelijk, na ruim vier jaar bakkeleien, het eindoordeel van de Afdeling.

Van belang is dat, wanneer geen sprake is van een monument, het schilderen van een gevel in principe niet vergunningplichtig is. Er vindt dan ook geen voorafgaande welstandstoets plaats. Echter, wanneer sprake is van ernstige ontsiering, kan worden gehandhaafd omdat sprake is van een welstandsexces, als bedoeld in artikel 12, eerste lid, aanhef en onder a, van de Woningwet.

De Afdeling oordeelde dat het besluit wel degelijk goed gemotiveerd is. In het besluit staat immers beschreven dat de witgeverfde gevel van het pand in ernstige mate in strijd is met de redelijke eisen van welstand. In het advies van het Gelders Genootschap staat dat, wat betreft de gevel van het pand, sprake is van het ontkennen of vernietigen van architectonische kernwaarden of bijzonderheden bij aanpassing van een bouwwerk.

Uit de uitspraak volgt niet of door de eigenaar een tegenrapport van een andere welstandscommissie is ingebracht. Dat zou wellicht helpend kunnen zijn geweest.

Deze zaak doet denken aan een eerdere uitspraak waarin de Afdeling oordeelde dat een appelgroen geschilderd huis als een welstandsexces werd beschouwd. In dat geval leidde de opvallende kleurkeuze tot de conclusie dat sprake was van een welstandsexces.

Nu is een welstandsexces beter voor te stellen bij een opvallende kleur, maar het hangt dus af van de lokale omstandigheden of een kleur past in de omgeving — ook als die kleur wit is.

Onze bestuursrechtspecialisten adviseren regelmatig bij geschillen over esthetiek, vergunningvrij bouwen en gemeentelijke handhaving. Neem contact op voor helder juridisch advies.