Contractuele boetes: niet altijd een eenvoudig onderwerp

Contractuele boetebedingen zijn een krachtig middel om nakoming van afspraken af te dwingen. Toch blijkt in de praktijk dat de uitleg en toepassing van zo'n boetebeding regelmatig tot geschillen leidt. Zeker bij internationale handel en complexe leveringsafspraken is het essentieel dat je als ondernemer weet waar je aan toe bent. Een recente uitspraak van de Hoge Raad van 9 mei 2025 (ECLI:NL:HR:2025:727) laat zien dat een rechter niet zomaar buiten de grenzen van het geschil mag treden. Wat betekent dit voor jouw bedrijf? En hoe voorkom je dat een boetebeding onterecht buiten spel wordt gezet?

De zaak: boetebeding en leveringsafspraken

In deze procedure stonden twee internationaal opererende partijen tegenover elkaar: een Duitse leverancier van homedecoratie en textielproducten (Kayoom GmbH) en een Nederlandse groothandel in bed- en badtextiel ([verweerster] B.V.). Zij hadden een raamovereenkomst gesloten met een boetebeding voor het geval producten niet tijdig werden geleverd. Toen leveringen uitbleven en er klachten waren over de kwaliteit, ontstond een geschil over betaling en de toepassing van het boetebeding.

De rechtbank wees de vordering van Kayoom tot betaling van de contractuele boete af. Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden bevestigde dit oordeel, maar de Hoge Raad kwam tot een ander oordeel.

Wat speelde er precies?

Kayoom beriep zich op het boetebeding omdat leveringen te laat waren. Het hof oordeelde echter dat partijen in onderling overleg de leveringsdatum hadden verschoven, waardoor Kayoom geen beroep meer zou kunnen doen op het boetebeding. Ook vond het hof dat Kayoom te laat had geklaagd over gebreken in de geleverde producten. De Hoge Raad toetste of het hof hiermee niet buiten de grenzen van het geschil was getreden en of het oordeel over het boetebeding voldoende was gemotiveerd.

Grenzen van de rechtsstrijd: wat mag de rechter wel en niet?

De Hoge Raad benadrukte dat een rechter niet mag oordelen op gronden die partijen niet in het geding hebben gebracht. In deze zaak had de verweerster niet aangevoerd dat Kayoom te laat had geklaagd over de restpartij. Door daar toch op te beslissen, trad het hof buiten de grenzen van de rechtsstrijd. Dit is een belangrijk signaal voor bedrijven: de rechter mag niet zelfstandig nieuwe argumenten aanvoeren die niet door partijen zijn ingebracht.

Boetebeding: afwijking van leveringsdatum niet altijd doorslaggevend

Verder oordeelde de Hoge Raad dat het enkele feit dat partijen de leveringsdatum in overleg hadden verschoven, niet automatisch betekent dat het boetebeding niet meer geldt. Daarvoor is een nadere motivering nodig. In deze zaak was die motivering onvoldoende. De korting die was verleend, had bovendien betrekking op gebreken in de producten en niet op het verschuiven van de leveringsdatum. Dit onderstreept het belang van duidelijke afspraken en een goede vastlegging van de bedoeling van partijen bij afwijkingen van contractuele termijnen.

Praktische lessen voor jouw bedrijf

• Leg afwijkingen schriftelijk vast: Als je met je contractspartner afwijkt van een leveringsdatum, leg dan expliciet vast wat dit betekent voor eventuele boetebedingen en andere contractuele rechten.
  
• Wees alert op de grenzen van het geschil: In een procedure is het van groot belang dat je alle relevante standpunten en verweren tijdig en duidelijk naar voren brengt. De rechter mag niet op eigen initiatief nieuwe gronden aanvoeren.
  
• Zorg voor heldere communicatie over klachten: Meld gebreken of klachten tijdig en schriftelijk bij je contractspartner. Dit voorkomt discussie over de klachtplicht en versterkt je positie in een geschil.

Hoe kan TK je ondersteunen?

Het team Corporate & Commercial Litigation van TK heeft ruime ervaring met contractenrecht, geschilbeslechting en procedures over boetebedingen, zowel nationaal als internationaal. Wij denken graag met je mee over het opstellen en handhaven van contractuele afspraken, het voeren van onderhandelingen en het voeren van procedures. Ook kunnen wij je adviseren over het voorkomen van geschillen en het versterken van je juridische positie.

Conclusie

De uitspraak van de Hoge Raad van 9 mei 2025 (ECLI:NL:HR:2025:727) onderstreept het belang van duidelijke afspraken en een zorgvuldige procesvoering.

Meer informatie?

Wil je meer weten over contractenrecht, boetebedingen of heb je een geschil over een internationale handelsrelatie? Neem dan contact op met één van onze professionals uit het team Corporate & Commercial Litigation.