Ongevallen met elektrische fietsen

De elektrische fiets is niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Van scholieren op fatbikes tot gepensioneerden op comfortabele e‑bikes: ze zoeven ons overal voorbij. Maar met de opmars van elektrisch fietsen groeit ook de schaduwkant, het aantal ernstige ongevallen is de afgelopen jaren fors toegenomen.

Bijna verdubbeling van spoedopnames

Volgens de meest recente cijfers*zijn in 2023 ongeveer 11.200 mensen op de spoedeisende hulp (SEH) beland na een ongeval met een elektrische fiets. Dat is een verdubbeling ten opzichte van 2019. Opvallend: twee derde van die slachtoffers liep ernstig letsel op, zoals botbreuken of hersenletsel.

Ook het aandeel elektrische fietsen binnen het totaal aantal fietsongelukken groeit. In 2023 reed ongeveer 15% van de SEH‑patiënten op een e‑bike, terwijl dat in 2019 nog maar 8% was.

Ernstiger letsel, oudere slachtoffers

E‑bike‑slachtoffers zijn gemiddeld ouder dan slachtoffers op gewone fietsen. De gemiddelde leeftijd is 66 jaar, tegenover 38 jaar bij reguliere fietsers. Ouderen lopen meer risico op ernstig letsel bij valpartijen, bijvoorbeeld door minder balans of tragere reflexen.

Een zorgwekkende ontwikkeling is de toename van hersenletsel bij fatbike-ongevallen, vooral onder jongeren. Bij deze snelle, vaak opgevoerde fietsen blijkt ruim 22% van de slachtoffers hersenletsel op te lopen.

Jongeren & fatbikes: explosieve toename

In de leeftijdsgroep van 12 tot 17 jaar is het aantal SEH‑bezoeken na een e-bike-ongeval sinds 2019 met maar liefst 319% gestegen. Dat komt met name door de opkomst van fatbikes: stoere, snelle elektrische fietsen die populair zijn onder jongeren, maar vaak zonder helm worden gebruikt.

Dodelijke ongevallen: e‑bike overschaduwt stadsfiets

In 2023 kwamen er 116 mensen om het leven op een elektrische fiets, dat is 43% van alle fietsdoden in Nederland. Ter vergelijking: in 2019 waren dat er nog 65. Het aantal dodelijke ongevallen groeit dus relatief sneller onder e‑bikers dan onder gewone fietsers.

Oorzaken van de stijging

De toename van ongevallen kent meerdere oorzaken:

• Meer e-bikes: E‑bikes zijn goedkoper geworden en populairder bij alle leeftijden.
  
• Hoge snelheden: E‑bikes halen 25–30 km/u; opgevoerde fatbikes zelfs 40+.
  
• Geen helmgebruik: Met name bij jongeren ontbreekt beschermende uitrusting.
  
• Infrastructuur: Fietspaden zijn vaak niet ingericht op hoge snelheden en brede fietsen, en niet te vergeten het onderlinge snelheidsverschil tussen gewone fietsen en e-bikes.

Wat kunnen we doen?

De oproep aan overheid en maatschappij is duidelijk: ingrijpen is nodig. Enkele maatregelen zouden kunnen zijn:

• Helmplicht voor e‑bikes en Fatbikes;
  
• Minimum leeftijd Fatbike gebruik;
  
• Fietseducatie op scholen, waaronder de bewustwording van de hoge snelheid;
  
• Aanpassen fietsinfrastructuur;
  
• Verplichte aansprakelijkheidsverzekering

Conclusie

De elektrische fiets is een fantastische uitvinding, maar brengt nieuwe risico's met zich mee. Vooral ouderen en jongeren vormen kwetsbare groepen. De cijfers zijn duidelijk: meer snelheid betekent ook meer letsel.

Het is tijd voor bewustwording, beleid en bescherming – zodat de elektrische revolutie op twee wielen niet eindigt in een spoedrit naar de eerste hulp.

*De bronnen en cijfers die in dit artikel zijn gebruikt zijn gebaseerd op de meest recente data van onder andere VeiligheidNL, CBS en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

Meer informatie?

Wil je meer weten over ongevallen met elektrische fietsen en of twijfel je over de aansprakelijkheidsvraag, neem dan contact op met Monique Snijder.