Op 16 juli 2025 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State een belangrijke overzichtsuitspraak gedaan over het sluiten van woningen op grond van artikel 13b van de Opiumwet.
De Afdeling heeft eerder in uitspraken van 28 augustus 2019 (ECLI:NL:RVS:2019:2912), 2 februari 2022 (ECLI:NL:RVS:2022:1916) haar rechtspraak over woningsluitingen op grond van artikel 13b Opiumwet uiteengezet. In de uitspraak van 2 februari 2022 stond de toetsing aan het evenredigheidsbeginsel centraal. In de nieuwe overzichtsuitspraak gaat de Afdeling daarnaast in op het karakter van de bevoegdheid en de intensiteit waarmee de bestuursrechter dergelijke besluiten toetst.
De bevoegdheid van de burgemeester
Artikel 13b van de Opiumwet geeft de burgemeester de bevoegdheid om een woning tijdelijk te sluiten als er vanuit die woning in verdovende middelen wordt gehandeld of als er verdovende middelen aanwezig zijn die bestemd zijn voor de handel. Een woningsluiting is een last onder bestuursdwang: een herstelmaatregel die erop gericht is om overtreding van de Opiumwet te beëindigen en herhaling te voorkomen.
Als uitgangspunt geldt dat bij meer dan 0,5 gram harddrugs, 5 gram softdrugs of 5 hennepplanten wordt aangenomen dat de drugs bestemd zijn verkoop of distributie. Als er sprake is van geringe overschrijding van deze hoeveelheden en de bewoner overtuigend kan aantonen dat de drugs voor eigen gebruik zijn, bestaat er in beginsel geen bevoegheid tot handhaving. Mocht de burgemeester toch besluiten de woning te sluiten, dan moet hij nader onderbouwen waarom de drugs volgens hem toch voor verkoop of distributie bstemd zijn.
Gebruikmaken van de bevoegdheid
Als de burgemeester bevoegd is om een last onder bestuursdwang op te leggen en overweegt om een woning te sluiten, moet hij beoordelen of dat – gelet op de omstandigheden van het geval – gerechtvaardigd is, en zo ja, voor welke duur. Als hij daar beleid voor heeft vastgesteld dan moet hij dat beleid in de regel toepassen, en dient hij te overwegen of er grond bestaat om daarvan af te wijken. De burgemeester zal daarbij moeten beoordelen of zijn optreden evenredig is. Hij dient er zeker van te zijn dat de woningsluiting en de duur daarvan geschikt, noodzakelijk en evenwichtig is.
Geschiktheid
Volgens de Afdeling kan tijdsverloop tussen de constatering van de overtreding en het moment van sluiting, relevant zijn voor beoordeling van de geschiktheid. Het tijdsverloop kan ertoe leiden dat de sluiting redelijkerwijs niet meer zal bijdragen aan het bereiken van de doelen die met een dergelijke sluiting worden gediend. Door tijdsverloop kan de onrechtmatige situatie al hersteld zijn waardoor beëindiging van de overtreding en het voorkomen van herhaling niet meer aan de orde zijn. Als de burgemeester door herstel van de situatie de beoogde doelen niet meer kan bereiken, is sluiting in beginsel ongeschikt. Als de doelen nog wel bereikt kunnen worden, dient hij de noodzaak van de sluiting te beoordelen.
Noodzaak
Bij beoordeling van de noodzaak van een woningsluiting geldt de vraag of de burgemeester met een minder ingrijpend middel hetzelfde doel kan kunnen bereiken. Als dat het geval is, had de burgemeester daarmee moeten volstaan. Minder ingrijpende middelen zijn het opleggen van een dwangsom of het geven van een waarschuwing.
Evenwichtigheid
Zelfs als sluiting geschikt en noodzakelijk is, betekent dat niet dat de burgemeester er zonder meer toe mag overgaan. De sluiting moet in de gegeven omstandigheden ook evenwichtig zijn. Voor de beoordeling van de evenwichtigheid moeten de nadelige gevolgen voor de bewoners worden afgewogen tegen de doelen die de burgemeester met de sluiting wil bereiken. Als de burgemeester tot de conclusie komt dat de nadelige gevolgen onevenredig zijn in verhouding tot de met de sluiting te dienen doelen, dient hij hiervan af te zien. Wel zou de burgemeester dan nog kunnen kiezen voor een waarschuwing of een last onder dwangsom.
Meer informatie of vragen?
Heb je te maken met een woningsluiting op grond van artikel 13b Opiumwet? Onze specialisten adviseren en procederen over woningsluitingen, zowel voor bewoners en eigenaren als voor overheden. Neem contact op met Damian Doebé of een van onze andere specialisten voor advies.
.jpg?w=500&h=375&fit=crop-50-50)
